Trong bối cảnh xung đột kéo dài giữa Nga và Ukraine, Ngoại trưởng Nga đã bày tỏ quan điểm rõ ràng về cách tiếp cận giải quyết vấn đề này. Ông nhấn mạnh rằng Nga không chấp nhận phương pháp “ngừng bắn vô điều kiện rồi tính tiếp” như một giải pháp cho cuộc khủng hoảng hiện tại.
“Khi họ đề xuất rằng ‘Hãy ngừng bắn rồi chúng ta sẽ bàn tiếp’, chúng tôi đã từng thử nghiệm điều đó và không muốn lặp lại sai lầm”, Ngoại trưởng Sergey Lavrov phát biểu vào ngày 21/5, nhấn mạnh sự cần thiết phải có một cách tiếp cận khác để giải quyết xung đột.
Ông Lavrov cũng cho biết trong một cuộc thảo luận diễn ra tại Istanbul vào cuối tháng 3/2022, hai bên đã đạt được một số nguyên tắc cơ bản để giải quyết xung đột, do chính phái đoàn Ukraine đề xuất.
“Chúng tôi đã đồng ý với các nguyên tắc này và cả hai bên đã ký kết. Tuy nhiên, sau đó, các nước phương Tây đã can thiệp và ngăn cản việc ký kết một hiệp ước dựa trên những nguyên tắc đó”, ông Lavrov cho biết thêm.
Các tài liệu được công bố bởi Tổng thống Nga Vladimir Putin cho thấy, trong cuộc gặp tại Istanbul vào ngày 29/3/2022, Nga đã yêu cầu Ukraine không gia nhập tổ chức quân sự NATO, đồng thời giới hạn quân số của Ukraine ở mức 85.000 quân, 342 xe tăng và 519 khẩu pháo. Phía Ukraine lại yêu cầu Nga rút quân về vị trí trước khi xung đột xảy ra và duy trì quân số khoảng 250.000 lính, gần bằng mức trước xung đột, với 800 xe tăng và 1.900 khẩu pháo.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga khi đó đã tuyên bố rằng các mục tiêu chính của “chiến dịch quân sự đặc biệt” đã được hoàn thành và lực lượng Nga bắt đầu rút khỏi các khu vực xung quanh Kiev để thể hiện thiện chí trong đàm phán.
Tổng thống Putin cũng cho biết rằng các nhà đàm phán Ukraine đã chấp nhận hầu hết các yêu cầu từ phía Nga. “Trên thực tế, các thỏa thuận đã được đạt được”, ông nói trong một phát biểu sau đó. “Quân đội của chúng tôi đã rút khỏi Kiev để tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán tiếp theo nhằm hoàn tất hiệp định hòa bình”.
Tuy nhiên, Ukraine đã phản đối mạnh mẽ thông tin này. Cựu ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba khẳng định rằng không có bất kỳ cam kết ràng buộc nào được đưa ra tại Istanbul. “Không có thỏa thuận nào cả”, ông nhấn mạnh. “Tham gia vào một cuộc đàm phán và cam kết về một điều gì đó là hai việc hoàn toàn khác nhau”.
Về việc Nga rút quân, các quan chức Ukraine và Mỹ cho biết rằng ông Putin không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rút lui vào cuối tháng 3, khi lực lượng Ukraine liên tục đạt được thành công trên chiến trường và gây thiệt hại lớn cho các đơn vị quân đội Nga.
Đàm phán sau đó đã bị đình trệ khi Ukraine cáo buộc Nga thực hiện “thảm sát ở thị trấn Bucha”. Sau khi Thủ tướng Anh lúc đó là Boris Johnson đến Kiev vào ngày 9/4/2022 và tuyên bố “ủng hộ Ukraine một cách mạnh mẽ”, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã tuyên bố chấm dứt các cuộc đàm phán với Nga, dẫn đến việc xung đột kéo dài hơn ba năm sau đó.
Vào ngày 21/5, Ngoại trưởng Nga đã nhấn mạnh rằng phương pháp “ngừng bắn rồi tính” để giải quyết xung đột với Ukraine đã không còn hiệu quả, bất kể áp lực từ các nhà lãnh đạo phương Tây như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hay Thủ tướng Anh Keir Starmer.
Phái đoàn Nga và Ukraine đã nối lại các cuộc đàm phán vào ngày 16/5 tại Istanbul, đồng ý trao đổi 1.000 tù binh mỗi bên và thảo luận về khả năng tiến tới một lệnh ngừng bắn trong tương lai, cũng như tiếp tục duy trì các cuộc đàm phán.
Tổng thống Mỹ đã thông báo rằng sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga vào ngày 19/5, Kiev và Moskva sẽ bắt đầu đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn. Theo ông, các điều kiện cho thỏa thuận này sẽ do hai bên tự thương lượng.
Ngọc Ánh (Theo TASS, AA, AP)
