Trong bối cảnh an ninh toàn cầu ngày càng trở nên phức tạp, Liên minh châu Âu (EU) đã quyết định thành lập một quỹ quốc phòng trị giá lên tới 170 tỷ USD. Quyết định này không chỉ phản ánh sự lo ngại về khả năng bảo vệ của Mỹ mà còn là một bước đi quan trọng nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của châu lục trước những mối đe dọa tiềm tàng từ các cuộc xung đột, đặc biệt là với Nga.
Quyết định quan trọng từ EU
Vào ngày 27/5, Hội đồng châu Âu đã công bố thông tin về việc thông qua văn kiện Hành động An ninh cho châu Âu (SAFE), đánh dấu bước đầu tiên trong Kế hoạch Tái vũ trang châu Âu/Sẵn sàng 2030. Quỹ này sẽ cung cấp hỗ trợ tài chính nhằm tăng cường an ninh và phát triển ngành công nghiệp quốc phòng tại châu Âu.
Quyết định này được thông qua tại hội nghị của các bộ trưởng EU diễn ra tại Bỉ, với sự ủng hộ từ 26 trên 27 quốc gia thành viên, trong khi Hungary đã chọn bỏ phiếu trắng. Đáng chú ý, quy trình thông qua văn kiện này đã được rút gọn, cho phép thành lập quỹ mà không cần sự chấp thuận từ Nghị viện châu Âu, chỉ cần sự đồng thuận từ các chính phủ thành viên.
Cơ chế hoạt động của quỹ SAFE
Quỹ SAFE sẽ huy động vốn từ thị trường tài chính và cho các quốc gia thành viên vay để thực hiện các dự án chế tạo vũ khí chung. Để đủ điều kiện nhận tài trợ, ít nhất 65% giá trị của dự án phải đến từ các công ty có trụ sở tại EU, Ukraine hoặc Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA), bao gồm 27 nước thành viên EU cùng với Iceland, Liechtenstein và Na Uy.
Đặc biệt, các doanh nghiệp từ những quốc gia đã ký thỏa thuận Đối tác An ninh và Quốc phòng với EU cũng có thể tham gia nếu đáp ứng các điều kiện nhất định. Vương quốc Anh, trong tháng trước, đã ký thỏa thuận này với EU, mở ra cơ hội cho các công ty của họ tham gia vào cơ chế SAFE.
Động lực từ lo ngại an ninh
Ủy ban châu Âu đã đề xuất thành lập quỹ SAFE trong bối cảnh lo ngại rằng chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump có thể không còn bảo vệ châu Âu trong trường hợp xảy ra xung đột. Ngoài ra, sự lo ngại về khả năng bùng phát chiến sự với Nga sau khi xung đột tại Ukraine kết thúc cũng là một yếu tố thúc đẩy quyết định này.
Những lo ngại này đã dẫn đến việc các quốc gia EU tăng cường chi tiêu quốc phòng hơn 30% trong ba năm qua, tuy nhiên, các nhà lãnh đạo EU vẫn cho rằng điều này là chưa đủ. Cơ chế SAFE được xem là một phần trong gói biện pháp mà EU kỳ vọng có thể giải phóng gần 900 tỷ USD cho chi tiêu quân sự trong tương lai.
Phản ứng từ Nga
Trong khi đó, Nga đã lên án kế hoạch tái vũ trang của EU, cho rằng đây là một động thái kích động xung đột dựa trên những thông tin sai lệch về mối đe dọa từ Moskva. Điều này cho thấy sự căng thẳng giữa EU và Nga vẫn đang ở mức cao, và quỹ quốc phòng mới này có thể sẽ làm gia tăng thêm những bất đồng trong quan hệ giữa hai bên.
