Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng từ chính quyền, nhiều thành viên của Harvard đã tìm thấy lý do để đoàn kết, bất chấp những bất đồng trước đó về các vấn đề như xung đột Gaza hay tự do ngôn luận.
Vào tối ngày 27/5, một cuộc biểu tình lớn đã diễn ra trước cổng công viên Harvard Yard, với sự tham gia của hàng trăm sinh viên ủng hộ Palestine. Họ cùng nhau hô vang những khẩu hiệu thể hiện sự ủng hộ đối với các sinh viên quốc tế đang theo học tại ngôi trường danh tiếng này.
Trong sự kiện, một cựu lãnh đạo sinh viên Do Thái, người từng chỉ trích các hoạt động ủng hộ Palestine, đã phát biểu mở đầu. Tiếp theo, một giáo sư, người từng là một trong những người chỉ trích Harvard mạnh mẽ, cũng tham gia và kêu gọi mọi người bảo vệ giá trị của trường.
Cuộc biểu tình này không chỉ là một sự kiện đơn thuần mà còn phản ánh sự thay đổi trong tâm lý của cộng đồng Harvard. Trong những năm gần đây, ngôi trường này đã trở thành tâm điểm của nhiều cuộc tranh cãi về xung đột Israel – Palestine, tự do ngôn luận và tương lai của giáo dục đại học tại Mỹ.
Áp lực từ chính quyền Tổng thống đã tạo ra một cảm giác đoàn kết mà Harvard đã thiếu vắng trong suốt thời gian dài. Abdullah Shahid Sial, một sinh viên năm hai đến từ Pakistan và là một trong hai chủ tịch hội sinh viên, cho biết niềm tự hào về trường đang ở mức cao nhất từ trước đến nay. Anh nhận thấy sự đoàn kết giữa sinh viên và giảng viên chưa bao giờ mạnh mẽ như hiện tại.
Vào tuần trước, Bộ An ninh Nội địa Mỹ đã ra lệnh cấm Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế, một động thái gây chấn động trong ngành giáo dục. Chính phủ cũng đã đóng băng hơn 3 tỷ USD tiền tài trợ liên bang và hợp đồng của trường, tạo ra áp lực lớn lên ngôi trường danh tiếng này.
Giới quan sát cho rằng, những đòn công kích từ chính quyền đã khiến cộng đồng Harvard gạt bỏ những bất đồng để cùng nhau đứng lên bảo vệ ngôi trường 388 năm tuổi này. Dù có những quan điểm trái ngược về xung đột ở Trung Đông, tất cả đều đồng tình rằng việc nhắm mục tiêu vào sinh viên quốc tế sẽ không giải quyết được vấn đề gì.
Chính quyền đã tuyên bố rằng họ đang trừng phạt Harvard vì trường không thực sự nỗ lực ngăn chặn nạn bài Do Thái và đã tạo ra môi trường thù địch với những người có quan điểm bảo thủ. Giáo sư N. Gregory Mankiw, một nhà kinh tế học có ảnh hưởng, cho rằng toàn thể Harvard đã đoàn kết lại, bởi những gì chính quyền đang làm đã vượt qua giới hạn.
Mặc dù một số sinh viên và giảng viên vẫn chỉ trích Harvard, cuộc biểu tình hôm 27/5 đã phản ánh tâm trạng chung của toàn trường. Một nhóm mới được thành lập để phản đối yêu cầu từ chính quyền đã tổ chức sự kiện này nhằm thể hiện tinh thần ủng hộ đối với sinh viên quốc tế tại Harvard.
Jacob M. Miller, một cựu chủ tịch trung tâm Hillel của Harvard, đã thường xuyên xuất hiện trên truyền hình quốc gia để chỉ trích ban lãnh đạo Harvard về việc chưa nỗ lực đủ để chống lại nạn bài Do Thái. Tuy nhiên, khi tham gia cuộc biểu tình, ông đã nhấn mạnh rằng cộng đồng Do Thái tại Harvard không đồng tình với tuyên bố của chính quyền rằng các hành động trừng phạt nhằm bảo vệ sinh viên Do Thái.
Nuriel Vera-DeGraff, một sinh viên năm ba tại Harvard, đã giới thiệu Miller tại cuộc biểu tình và nhấn mạnh rằng mặc dù có những khác biệt, họ vẫn có thể cùng nhau đấu tranh vì mục tiêu chung.
Miller cho rằng hành động của Tổng thống đã thúc đẩy mọi người mở rộng tầm nhìn và tạo dựng tình bạn vượt ra ngoài những nhóm mà họ vốn đã đồng quan điểm. Tim, một sinh viên Ukraine mới được nhận vào Harvard, cho biết cộng đồng sinh viên quốc tế cảm thấy phấn chấn trước quyết định nhanh chóng của trường về việc khởi kiện chính quyền liên bang, cho thấy Harvard sẵn sàng đấu tranh vì sinh viên.
Bầu không khí đoàn kết tại Harvard trái ngược hoàn toàn với Đại học Columbia, nơi đã nhượng bộ một số yêu cầu từ chính quyền. Trong khi Harvard cố gắng hợp tác với chính quyền, họ đã kiên quyết từ chối nhiều yêu cầu và đã hai lần đệ đơn kiện chính phủ.
Hôm 27/5, Chủ tịch Đại học Harvard Alan Garber đã có bài phát biểu trước sinh viên năm cuối trong buổi lễ cầu nguyện tốt nghiệp thường niên. Ông kêu gọi các sinh viên bảo vệ những giá trị của giáo dục khi họ theo đuổi sự nghiệp chuyên môn.
Cuối ngày, hàng nghìn người đã tham dự một hội thảo trực tuyến do một nhóm cựu sinh viên Harvard tổ chức nhằm hỗ trợ trường và nền tảng giáo dục đại học. Thống đốc Massachusetts, một cựu sinh viên Harvard, đã nhấn mạnh rằng các cuộc tấn công vào sinh viên quốc tế đang làm suy yếu khả năng thu hút nhân tài toàn cầu.
Giáo sư lịch sử Vincent Brown khẳng định rằng nhu cầu đoàn kết để bảo vệ trường đã trở thành ưu tiên hàng đầu đối với toàn thể thành viên Harvard, giúp họ gạt bỏ những bất đồng nội bộ khác. Ông nhấn mạnh rằng giờ đây mọi người đều đoàn kết ủng hộ Chủ tịch Garber và bất kỳ ai sẵn lòng bảo vệ lĩnh vực học thuật trước áp lực từ chính quyền.
Vũ Hoàng (Theo CNBC, AP, Reuters)
