Đề thi môn Văn vào lớp 10 tại TP HCM năm nay tập trung vào chủ đề tình yêu thương trong hành trình trưởng thành của mỗi người. Thí sinh sẽ có 120 phút để hoàn thành bài thi, một khoảng thời gian không quá dài nhưng cũng đủ để thể hiện khả năng tư duy và cảm nhận của mình.
Đề thi được chia thành hai phần chính: phần đọc hiểu văn bản văn học và viết đoạn văn (5 điểm); phần đọc hiểu văn bản nghị luận hoặc thông tin và viết bài văn (5 điểm). Cấu trúc này không chỉ giúp thí sinh thể hiện kiến thức mà còn khả năng phân tích và lập luận.
PHẦN I.
Câu 1: (3 điểm)
a. Những động từ thể hiện hành động của đứa trẻ trong chiếc nôi êm ái bao gồm: lật, trườn, cười, réo.
b. Học sinh cần dựa vào nội dung câu thơ để đưa ra cách hiểu hợp lý.
Gợi ý:
Hai dòng thơ miêu tả hình ảnh đứa trẻ nằm trong vòng tay yêu thương của cha mẹ, tạo nên một không gian tràn ngập tình cảm và sự che chở. Điều này không chỉ khẳng định rằng gia đình là nơi nuôi dưỡng tâm hồn mà còn là cái nôi hạnh phúc đầu đời của mỗi con người.
c. Lời dẫn trực tiếp: “Chữ ít mà nghĩa rất nhiều. Không phải nghĩa nữa, đó là hồn, tâm hồn, cái không thể đo bằng đơn vị chữ nghĩa”.
– Chuyển lời dẫn thành gián tiếp (gợi ý): Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng nhận định rằng thơ Tế Hanh có chữ ít nhưng mang ý nghĩa sâu sắc, không chỉ là nghĩa mà còn là hồn, tâm hồn – điều không thể đo đếm bằng chữ nghĩa.
d. Học sinh cần đưa ra quan điểm cá nhân một cách phù hợp.
Gợi ý:
Tình yêu thương đóng vai trò quan trọng trong hành trình trưởng thành của mỗi người:
– Nó là nguồn động lực giúp chúng ta vượt qua khó khăn và thử thách trong cuộc sống.
– Tình yêu thương từ gia đình nuôi dưỡng tâm hồn, giúp mỗi người biết trân trọng cuộc sống và có trách nhiệm hơn.
– Nhờ có tình yêu thương, con người lớn lên trong hạnh phúc và trở thành những người biết yêu thương và chia sẻ với mọi người xung quanh.
Câu 2: (2 điểm)
1. Mở đoạn:
Giới thiệu khái quát vấn đề nghị luận: Nội dung chủ đề và một số nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ “Con nằm” của Tế Hanh.
2. Thân đoạn:
* Nội dung, chủ đề: Ca ngợi tình yêu thương ấm áp, thiêng liêng trong gia đình, đặc biệt là tình yêu của cha mẹ dành cho con cái.
– Hình ảnh đứa trẻ nằm giữa cha mẹ tượng trưng cho sự ấm áp, yêu thương và che chở.
– Đứa trẻ là kết tinh của tình yêu, là trung tâm hạnh phúc của gia đình.
– Cuộc sống được ví như “con nằm giữa cha và mẹ” – một thế giới an toàn và yêu thương.
=> Bài thơ thể hiện tình yêu thương gia đình, đặc biệt là tình cảm giữa cha mẹ và con cái.
* Đặc sắc nghệ thuật:
– Hình ảnh gần gũi, gợi cảm: “chiếc giường nhỏ hẹp”, “cha mẹ nằm hai bên”, “con nằm giữa”… tạo không khí ấm cúng.
– So sánh giàu hình tượng: “Làn sóng giữa hai bờ biển bắc”, “Cánh chim bay giữa hai bờ trời xanh”… gợi lên vẻ đẹp hài hòa.
– Thủ pháp liệt kê, điệp ngữ: làm tăng nhịp điệu và cảm xúc, nhấn mạnh sự kết nối giữa cha – mẹ – con.
– Ngôn ngữ nhẹ nhàng, giàu chất thơ, mang màu sắc trữ tình và cảm xúc chân thật.
3. Kết đoạn: Tổng kết vấn đề nghị luận.
PHẦN II.
Câu 1: (1 điểm)
– Luận điểm: Vai trò của việc nhận biết và phân biệt giữa bên ngoài và bên trong sự vật, hiện tượng trong cuộc sống.
– Lý lẽ: “Đôi khi ngây thơ nông nổi, ta có thể khiến bản thân trở thành cột tiếp sóng lan truyền đi những tín hiệu sai lạc”.
– Bằng chứng:
+ “Ta phán xét và ném đá một con người qua vài dòng tin lan truyền trên mạng”.
+ “Ta rơi vào một mê lộ ngụy tạo thông tin do ai đó thêu dệt và dẫn dắt, để rồi ta góp phần lan truyền những thông tin ấy”.
– Tác dụng của lý lẽ và bằng chứng:
+ Giải thích, làm rõ cho luận điểm.
+ Tăng tính thuyết phục và độ tin cậy cho luận điểm.
Câu 2: (4 điểm)
1. Mở bài: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận: Việc biết đọc – nhận ra những giá trị tốt đẹp (sự thật, tình yêu thương, điều ngay lẽ phải…) đang bị che lấp là một biểu hiện của sự trưởng thành.
2. Thân bài
– Giải thích:
+ Đọc: quá trình con người suy nghĩ, nhận thức về cuộc sống, để nhận ra bản chất của sự vật, hiện tượng giữa cuộc đời, dù chúng đang bị che lấp.
+ Trưởng thành: khi con người phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.
=> Ý kiến khẳng định vai trò quan trọng của việc “biết đọc” – nhận ra những giá trị tốt đẹp của cuộc sống trong hành trình trưởng thành của mỗi người.
– Bàn luận: Nêu ý kiến của bản thân về vấn đề nghị luận và sử dụng lý lẽ, dẫn chứng để phân tích, chứng minh. Học sinh có thể đồng tình/ không đồng tình/ đồng tình một phần với ý kiến đã cho. Sau đây chỉ là một gợi ý theo hướng đồng tình, vì:
+ Cuộc sống rất phức tạp, đôi khi những điều con người nhìn thấy, nghe thấy chưa phải là bản chất của sự vật, hiện tượng. Thực tế, có những người “khẩu xà tâm Phật”, nhưng ngược lại cũng có những người ngược lại.
Không “biết đọc” – tìm ra những vẻ đẹp khuất lấp bên trong, cứ “trông mặt mà bắt hình dong” dễ khiến con người mắc phải những sai lầm. Điều này thường thấy ở những người còn trẻ, bởi bản tính nông nổi, nóng vội trong cách đánh giá, nhìn nhận về cuộc sống.
+ “Biết đọc” – tìm ra những vẻ đẹp khuất lấp bên trong giúp con người thay đổi góc nhìn, suy nghĩ và hành động của bản thân. Đây là điều cần có để mỗi người cẩn trọng trong cách đánh giá, ứng xử với người xung quanh, để ta không khiến những người tốt phải buồn vì những điều tốt đẹp họ mong muốn mang đến, và cũng không để những người xấu có thể “mở cờ trong bụng” vì đạt được mục đích.
– Mở rộng: Trưởng thành không chỉ là biết đọc – tìm ra những vẻ đẹp khuất lấp mà còn là biết hành động, sống có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và xã hội.
+ Liên hệ, rút ra bài học: Luôn tỉnh táo, suy nghĩ một cách thấu đáo khi đánh giá một sự vật, hiện tượng trong cuộc sống, tránh những lúc phán xét, đánh giá một cách phiến diện về người khác.
* Kết bài: Khẳng định vấn đề.
Chiều 6/6, thí sinh tiếp tục dự thi môn Ngoại ngữ, thời gian làm bài 90 phút. Ngày mai, thí sinh sẽ làm bài thi môn Toán trong 120 phút. Những em có nguyện vọng vào các lớp chuyên sẽ thi thêm môn tương ứng, trong 150 phút.
Năm nay, thành phố có gần 89.000 học sinh tốt nghiệp THCS lớp 9. Hơn 76.400 em đăng ký thi lớp 10, cạnh tranh hơn 70.000 suất học công lập. Tỷ lệ trúng tuyển là hơn 91% – cao nhất trong nhiều năm gần đây.
Trong 109 trường THPT công lập, trường THCS-THPT Trần Đại Nghĩa có tỷ lệ chọi cao nhất (1/2,9), cứ ba em thi có một em đỗ. Ở chiều ngược lại, hơn 40 trường có tỷ lệ cạnh tranh dưới 1, tức số thí sinh đăng ký ít hơn chỉ tiêu. Nếu đăng ký vào các trường này, thí sinh có cơ hội trúng tuyển cao hơn.
Ba năm qua, một số trường luôn dẫn đầu về điểm chuẩn, không dưới 24. Các gương mặt quen thuộc khác trong top 10 thường lấy mức trên 22 điểm, như một số trường nổi tiếng trong khu vực.
