Chàng trai Mỹ Stephen và tình yêu với Việt Nam

TP HCM – Ở tuổi 31, Stephen đã có thể trở thành một giáo sư tại Harvard nếu anh tiếp tục con đường học vấn của mình. Tuy nhiên, anh đã quyết định từ bỏ tất cả để bắt đầu một cuộc sống mới tại Việt Nam, nơi mà anh cảm thấy như là nhà.

“Quyết định chuyển đến Việt Nam là một trong những lựa chọn tốt nhất trong cuộc đời tôi”, Stephen, 31 tuổi, hiện đang sinh sống tại phường Đa Kao, quận 1, chia sẻ.

Vào năm 2017, Stephen đã đến TP HCM với kế hoạch ban đầu chỉ là học tiếng Việt trong ba tháng trước khi bắt đầu công việc tại McKinsey & Company, một trong những công ty tư vấn hàng đầu thế giới. Anh chỉ muốn khám phá một vùng đất mới và sau đó trở về Boston, nơi có một tương lai đầy hứa hẹn đang chờ đón.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi Stephen đặt chân đến Việt Nam.

Trong tuần đầu tiên ở Việt Nam, Stephen đã bị ấn tượng bởi sự thân thiện và hài hước của người dân nơi đây. Chỉ sau vài cuộc trò chuyện, anh đã cùng hai người bạn mới khám phá Đà Lạt và Quy Nhơn trong suốt một tuần. “Tôi đã đi nhiều nơi, nhưng chưa bao giờ cảm thấy thân thuộc nhanh chóng như vậy”, anh chia sẻ.

Trong ba tháng hè đó, Stephen đã đắm chìm trong văn hóa Việt Nam. Anh dành từ 6 đến 8 tiếng mỗi ngày để học tiếng Việt, nghiêm túc như một học sinh chuẩn bị cho kỳ thi quan trọng. Là một trong những đồng tác giả của cuốn sách về tình bạn bán chạy trên Amazon, anh hiểu rõ giá trị của sự kết nối và dành phần lớn thời gian còn lại để xây dựng những mối quan hệ mới.

Khi trở về Mỹ, hai người bạn thân đã tiễn Stephen ra sân bay. Khi bước qua cửa kiểm soát, anh bỗng nhớ đến hai câu thơ của Chế Lan Viên: “Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở. Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn”.

Trở lại Boston và bắt đầu công việc đầy hứa hẹn, Stephen vẫn không ngừng nghĩ về Việt Nam. “Có thể nghe có vẻ điên rồ, nhưng tôi đã đi khắp nơi để tìm kiếm bóng dáng Việt Nam trên đất Mỹ”, anh kể.

Chỉ vài ngày sau, tại một tiệm nail ở Boston, người ta thấy một chàng trai điển trai ôm giáo trình tiếng Việt, ngồi học giữa các chị em người gốc Huế. Mỗi tối, anh đều dành từ 18 đến 20 giờ để học.

Một ngày nọ, Stephen tình cờ tham gia một sự kiện dành cho du học sinh Việt tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và đã kết thân với nhiều bạn bè mới, thậm chí còn được đặt cho cái tên Phạm Văn Vũ. Không lâu sau, anh đã đủ khả năng làm MC tiếng Việt cho VietChallenge, một cuộc thi khởi nghiệp dành cho người Việt toàn cầu.

Năm 2018, Stephen chuyển công tác sang chi nhánh ở Trung Quốc, nhưng nỗi nhớ Việt Nam vẫn không nguôi ngoai trong lòng anh.

Ban đầu, Stephen dự định theo đuổi con đường học thuật như truyền thống gia đình. Tuy nhiên, một giáo sư đã khuyên anh nên có trải nghiệm thực tế tại các công ty trước khi bắt đầu chương trình tiến sĩ tại Trường Kinh doanh Harvard.

Hai năm trôi qua, thời hạn nộp đơn xin học bổng đang đến gần, buộc anh phải đưa ra quyết định: tiếp tục công việc tại McKinsey ở Trung Quốc hay lắng nghe “tiếng gọi của trái tim”.

Stephen nhận ra rằng nếu không trở lại Việt Nam lúc này, có thể anh sẽ không bao giờ có cơ hội nữa. “Vì vậy, tôi đã quyết định từ bỏ công việc, chỉ đơn giản là muốn quay lại Việt Nam mà không có kế hoạch cụ thể nào khác”, anh chia sẻ.

Stephen cùng gia đình trong một chuyến du lịch ở quê hương Hawaii, Mỹ.

Dù không có nhiều nhu cầu về tài chính, Stephen không lo lắng về vấn đề tiền bạc. Anh được mời làm việc tại Đại học Fulbright Việt Nam với mức lương giảm 80% so với trước, nhưng vẫn rất vui vẻ. “Cảm giác của tôi giống như trở về quê hương”, anh nói.

Sống tại Việt Nam, Stephen nhận ra rằng việc trở lại Harvard để học tiến sĩ là một quyết định sai lầm. Tinh thần khởi nghiệp hiện diện khắp nơi ở Việt Nam, từ những người bạn làm chủ doanh nghiệp cho đến những xe bánh mì trên vỉa hè. Nhịp sống sôi động của TP HCM mang đến cho anh cảm giác như một phiên bản châu Á của “giấc mơ Mỹ”.

“Lớn lên ở Mỹ, tôi từng nghĩ rằng để thành công cần một ý tưởng vĩ đại. Nhưng Việt Nam đã dạy tôi rằng chớp lấy cơ hội quan trọng hơn việc có một ý tưởng lớn”, anh chia sẻ.

Vào tháng 7/2020, Stephen vừa khởi nghiệp vừa học tiến sĩ trực tuyến từ một căn phòng thuê 200 USD ở quận 1. Sau hai học kỳ, anh quyết định bỏ học để tập trung vào việc kinh doanh. “Việt Nam đã làm hỏng kế hoạch trở thành tiến sĩ của tôi”, anh cười, “nhưng theo hướng tích cực”.

Stephen khởi nghiệp trong lĩnh vực giáo dục không chỉ với mong muốn lan tỏa tri thức mà còn để nối dài truyền thống gia đình. Ông nội của anh đã không thể hoàn thành việc học do chiến tranh, trong khi cha anh trở thành giáo sư kinh tế. Lớn lên giữa sách vở và những cơ hội học tập, Stephen hiểu rõ giá trị của giáo dục và muốn mở cánh cửa tri thức cho học sinh toàn cầu.

Trong suốt 5 năm qua, doanh nghiệp của anh đã kết nối hàng chục nghìn học sinh từ Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, châu Âu và Mỹ với các giáo sư và nghiên cứu sinh, giúp họ có cơ hội nghiên cứu và xây dựng hồ sơ để tiến gần hơn đến những suất học bổng đại học danh giá.

“Chỉ riêng trong năm vừa qua, chúng tôi đã kết nối được 3.000 học sinh, trong đó có 500 em được miễn phí. Ít nhất 8 em đã nhận học bổng Harvard”, Stephen cho biết.

Hiện tại, doanh nghiệp của anh có 80 nhân viên ở nhiều quốc gia khác nhau. Ngoài ra, Stephen còn đầu tư vào 6 doanh nghiệp khác của bạn bè. Dù có thu nhập lên đến hàng triệu USD mỗi năm, anh vẫn sống trong một căn hộ chỉ cách phòng trọ cũ vài dãy phố.

Stephen trên sân khấu hài độc thoại Sài Gòn Tếu năm 2024.

Việt Nam còn mang đến cho Stephen một trải nghiệm đặc biệt khác. Trong một lần theo cô giáo tiếng Việt đi xem hài độc thoại, anh đã bị thu hút bởi loại hình nghệ thuật này. Trong suốt một năm tiếp theo, anh theo dõi nhóm Sài Gòn Tếu, tham gia sinh hoạt và hóng kịch bản trên Zalo. Cuối cùng, mặc dù cảm thấy “rất quê”, anh vẫn mạnh dạn hỏi: “Tôi có cơ hội nào đứng trên sân khấu không?”.

Hiền Nguyễn, một trong bốn người sáng lập nhóm Sài Gòn Tếu, cho biết rất ngạc nhiên. “Chúng tôi chỉ nghĩ cậu ấy muốn học tiếng Việt giỏi hơn”, anh kể. “Ai ngờ một người nước ngoài lại muốn diễn hài độc thoại bằng tiếng Việt”.

Được trao cơ hội, Stephen đã miệt mài viết kịch bản và nhờ hai cô giáo tiếng Việt của mình góp ý sửa từng câu chữ để gây cười. Sau hai tháng tập luyện, anh đã ra mắt trong một show nhỏ.

“Chào mọi người, em là Stephen Turban, tên tiếng Việt là Vú!”. Vừa dứt lời, cả hội trường cười ồ. Tưởng mình có duyên hài bẩm sinh, Stephen hứng khởi diễn trọn kịch bản đầy tự tin. “Xong xuôi tôi mới biết phát âm sai”, anh cười nói. “Nhưng đó vẫn là một kỷ niệm đáng nhớ”.

Nói về những khó khăn ở Việt Nam, Stephen cho biết tiếng Việt vẫn là một thử thách lớn. Anh chỉ mới hiểu được khoảng 70% các cuộc trò chuyện của bạn bè ở Sài Gòn Tếu. Tuy nhiên, theo Hiền Nguyễn, lý do Stephen cảm thấy khó hiểu là vì mọi người thường xuyên sử dụng tiếng lóng và ngôn ngữ Gen Z.

Nhiều năm qua, Stephen luôn mang theo một cuốn sổ nhỏ như vật bất ly thân. Mỗi khi nghe được từ mới, anh đều ghi lại, giải nghĩa và khoe ngay với cô giáo hoặc đăng lên Facebook.

Stephen đặt mục tiêu trong thời gian tới là phải hiểu 95% suy nghĩ của người Việt, mở rộng doanh nghiệp lên 100 nhân sự và nâng cao khả năng diễn xuất của mình.

“Tôi là một ví dụ sống về sự ‘cuồng Việt Nam’, một người Mỹ yêu thích văn hóa Việt, một đại sứ không chính thức”, anh nói.

Với nhiều danh xưng từ doanh nhân, nhà đầu tư, thạc sĩ Harvard, nhưng Stephen cho biết anh vẫn thích nhất cách mà bạn bè hay gọi mình là “nam vương phường Đa Kao”.

Stephen Turban chia sẻ về cuộc sống và công việc của mình tại Việt Nam, tháng 2/2025.