Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc phát triển các ngành khoa học cơ bản đang trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu. Đại học Quốc gia TP HCM đã đưa ra một đề xuất quan trọng nhằm miễn học phí và cấp học bổng cho sinh viên, học viên sau đại học trong các lĩnh vực khoa học cơ bản. Đề xuất này không chỉ thể hiện sự quan tâm đến việc nâng cao chất lượng giáo dục mà còn hướng tới việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.
Chương trình nâng cao năng lực đào tạo
Đề xuất này nằm trong khuôn khổ chương trình “Nâng cao năng lực đào tạo và nghiên cứu khoa học cơ bản tại Đại học Quốc gia TP HCM giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn 2045”. Mục tiêu của chương trình là đưa các ngành như Toán học, Vật lý, Hóa học, Khoa học môi trường, Kinh tế, Quản lý, và Ngôn ngữ vào danh sách top 100-150 thế giới, trong khi ngành Sinh học và Khoa học trái đất sẽ nằm trong top 200-250.
Giải pháp phát triển nhân tài
Để đạt được những mục tiêu này, Đại học Quốc gia TP HCM đã đề ra ba giải pháp chính. Đầu tiên, việc miễn học phí và cấp học bổng cho sinh viên, học viên sau đại học sẽ giúp thu hút nhân tài trong lĩnh vực khoa học cơ bản. Đồng thời, nhà trường cũng sẽ tài trợ cho các nhà khoa học trẻ xuất sắc và các chuyên gia hàng đầu trong ngành. Chương trình đào tạo sẽ được thiết kế gắn liền với công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao năng lực giảng dạy cho giảng viên và giáo viên.
Tích hợp nghiên cứu với công nghệ
Giải pháp thứ hai là tích hợp nghiên cứu cơ bản với các công nghệ chiến lược. Đại học Quốc gia TP HCM sẽ phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh mẽ trong các lĩnh vực như Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học và Khoa học trái đất, nhằm tạo ra những sản phẩm nghiên cứu có giá trị cao và ứng dụng thực tiễn.
Xây dựng hạ tầng nghiên cứu hiện đại
Cuối cùng, việc xây dựng hạ tầng nghiên cứu hiện đại là một yếu tố quan trọng. Đại học Quốc gia TP HCM dự kiến sẽ thành lập ba phòng thí nghiệm chuyên sâu để phục vụ cho việc đào tạo và nghiên cứu trong các lĩnh vực Vật lý, Hóa học và Sinh học. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng nghiên cứu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên thực hành và trải nghiệm thực tế.
PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TP HCM, đã nhấn mạnh rằng trường có nhiều lợi thế để phát triển khoa học cơ bản. Năm 2024, trường dự kiến công bố hơn 3.000 bài báo khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín, trong đó có hơn 45% thuộc lĩnh vực khoa học cơ bản. Đây là một minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của trường trong lĩnh vực này.
Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu các đại học quốc gia cần chú trọng hơn đến việc đào tạo sinh viên trong các ngành khoa học cơ bản, nhằm khắc phục tình trạng xem nhẹ nhóm ngành này. Ông nhấn mạnh rằng, để phát triển trí tuệ và năng lực, mọi người đều cần phải trải qua quá trình học tập các môn cơ bản, từ đó mới có thể học sâu và giỏi chuyên ngành.
UNESCO đã chỉ ra rằng khoa học cơ bản là nền tảng của sự hiểu biết khoa học, giúp chúng ta tìm ra các giải pháp sáng tạo để đối mặt với những thách thức trong tương lai. Các ngành như Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học và Khoa học Trái đất đều thuộc lĩnh vực này và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của xã hội.
Tuy nhiên, tại Đại học Quốc gia TP HCM, một số ngành như Địa chất học, Kỹ thuật địa chất, và Hải dương học đã gặp khó khăn trong việc thu hút sinh viên. Nhiều năm qua, số lượng sinh viên đăng ký vào các ngành này không đạt chỉ tiêu, cho thấy cần có những biện pháp khuyến khích và hỗ trợ hơn nữa để phát triển các ngành khoa học cơ bản.
