Trong bối cảnh giáo dục đại học Mỹ đang đối mặt với nhiều thách thức, Tổng thống Trump đã triển khai một chiến dịch mạnh mẽ nhằm tái cấu trúc hệ thống này. Ông nhắm đến các trường đại học danh tiếng như Harvard, với mục tiêu thay đổi cách thức hoạt động và quản lý của các cơ sở giáo dục.
Ngày 27/5, thông tin từ truyền thông cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra chỉ thị cho các đại sứ quán và lãnh sự quán ngừng tiếp nhận hồ sơ phỏng vấn cho sinh viên quốc tế muốn xin visa du học. Đây được xem là một bước đi quan trọng trong việc thực hiện các quy định mới về kiểm tra mạng xã hội đối với sinh viên nước ngoài.
Động thái này không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát visa mà còn liên quan đến việc thu hồi quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Harvard, nơi có khoảng 27% sinh viên là du học sinh. Điều này cho thấy sự quyết liệt trong chiến dịch của chính quyền Trump nhằm thay đổi cách thức hoạt động của các trường đại học.
Giới phân tích cho rằng chiến dịch này không chỉ đơn thuần là cải cách mà còn là một nỗ lực nhằm kiểm soát các hoạt động biểu tình và hạn chế tuyển sinh sinh viên quốc tế. Ông Trump đã đặt ra những thách thức lớn đối với các tổ chức giáo dục, đồng thời khơi dậy những cuộc tranh luận về tự do học thuật và vai trò của chính phủ trong giáo dục.
Trong cuộc bầu cử năm 2024, ông Trump đã chỉ trích mạnh mẽ các trường đại học, đặc biệt là những trường thuộc nhóm Ivy League, vì cho rằng chúng là nơi phát tán tư tưởng thiên tả và không phản ánh đúng các giá trị của nước Mỹ. Ông cam kết sẽ sử dụng hệ thống cấp phép như một công cụ để kiểm soát và cải cách giáo dục đại học.
Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã thực hiện nhiều hành động cụ thể như ký các sắc lệnh hành pháp, cắt giảm tài trợ và mở các cuộc điều tra nhằm vào các trường đại học. Theo bình luận viên Liam Knox, chiến dịch này được thúc đẩy bởi sự bất mãn của một bộ phận cử tri bảo thủ, những người cảm thấy rằng các trường đại học đã trở thành nơi đàn áp các quan điểm bảo thủ.
Mặc dù một số khảo sát cho thấy phần lớn người dân không đồng ý với việc cắt giảm tài trợ cho các trường đại học chỉ vì không đồng tình với cách điều hành của họ, nhưng nhóm cử tri bảo thủ lại ủng hộ mạnh mẽ các hành động này, coi các trường như Harvard là biểu tượng của tầng lớp tinh hoa cần phải kiểm soát.
Ông Trump cùng với các cố vấn của mình đã tận dụng sự bất mãn này để thúc đẩy chương trình nghị sự nhằm loại bỏ các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập, đồng thời yêu cầu các trường thay đổi chương trình giảng dạy để phù hợp với các giá trị truyền thống của Mỹ.
Trong bối cảnh xung đột Israel – Hamas, các cuộc biểu tình của sinh viên ủng hộ Palestine đã trở thành lý do để ông Trump thành lập Lực lượng Chuyên trách chống bài xích Do Thái, nhằm điều tra các trường đại học về cáo buộc vi phạm quyền dân sự.
Chính sách kiểm soát nhập cư cứng rắn của ông Trump cũng là một yếu tố quan trọng trong chiến dịch tái định hình giáo dục đại học. Ông đã chỉ trích các quốc gia không đóng góp gì cho việc đào tạo công dân của họ tại các trường như Harvard, cho rằng sinh viên quốc tế đang hưởng lợi mà không đóng góp đủ cho hệ thống giáo dục Mỹ.
Quyết định thu hồi chứng nhận SEVP của Harvard được xem là một phần trong chiến lược lớn hơn nhằm giảm số lượng sinh viên quốc tế, đặc biệt từ các quốc gia mà ông Trump coi là không thân thiện. Sinh viên quốc tế đóng góp đáng kể vào nền kinh tế giáo dục Mỹ, với hơn 1,1 triệu du học sinh, chiếm 6% tổng số sinh viên đại học tại Mỹ.
Việc cấm tuyển sinh viên quốc tế không chỉ gây thiệt hại tài chính cho các trường như Harvard mà còn gửi đi thông điệp rằng Mỹ có thể không còn là điểm đến hấp dẫn cho sinh viên quốc tế.
Dự án 2025, một kế hoạch chính sách bảo thủ, dường như là kim chỉ nam cho chiến dịch cải cách giáo dục của ông Trump. Trong dự án này, các nhà hoạch định chính sách bảo thủ đề xuất tháo gỡ liên kết giữa cấp phép và hỗ trợ tài chính liên bang, loại bỏ các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập, và chấm dứt các chương trình xóa nợ sinh viên.
Ngày 23/4, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp cải cách hệ thống cấp phép, yêu cầu Bộ trưởng Giáo dục xem xét lại các cơ quan cấp phép và có thể thu hồi hoặc chấm dứt công nhận đối với những tổ chức không đáp ứng tiêu chuẩn của chính quyền.
Sắc lệnh này nhằm loại bỏ ảnh hưởng ý thức hệ trong giáo dục, đặc biệt là các tiêu chuẩn mà ông Trump cho là vi phạm luật dân quyền liên bang. Quyết định thu hồi chứng nhận SEVP của Harvard được đưa ra dựa trên cáo buộc rằng trường này không kiểm soát được các cuộc biểu tình, tạo ra môi trường không an toàn cho sinh viên.
Ông Trump đã sử dụng tài trợ liên bang, đặc biệt là các khoản trợ cấp nghiên cứu, như một công cụ để gây áp lực buộc các trường đại học phải tuân thủ chương trình nghị sự của mình. Ông đã đề xuất cắt giảm gần 9 tỷ USD tài trợ cho Harvard và 400 triệu USD cho Columbia mà không thông qua quy trình điều tra thông thường, gây lo ngại về tính hợp pháp và minh bạch.
Ông còn tuyên bố các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập là phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, vi phạm Đạo luật Dân quyền 1964. Một sắc lệnh hành pháp đã yêu cầu các cơ quan liên bang điều tra hoạt động này trong các trường đại học nhận ngân sách tài trợ chính phủ trên một tỷ USD.
Ông cũng đe dọa thu hồi quyền miễn thuế và phạt các trường không tuân thủ, điều này có thể làm thay đổi mô hình tài chính của các trường đại học. Ông cam kết sẽ giải thể Bộ Giáo dục, giao việc quản lý giáo dục cho các bang, và đã ký sắc lệnh nhằm bãi bỏ Bộ Giáo dục, cắt giảm nhân sự tại các cơ quan liên quan.
Chiến dịch cải cách giáo dục của ông Trump đang gây ra tình trạng hỗn loạn tài chính cho các trường đại học. Việc cắt giảm tài trợ liên bang đe dọa các dự án nghiên cứu, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như y học và công nghệ, nơi các trường như Harvard đóng vai trò chủ chốt.
Việc cấm tuyển sinh sinh viên quốc tế cũng làm giảm thu học phí, một nguồn tài chính quan trọng cho nhiều trường. Harvard có thể mất hàng trăm triệu USD mỗi năm do lệnh cấm này.
Các trường đại học đang phải đối mặt với áp lực pháp lý và chính trị chưa từng có từ chính quyền. Hơn 200 chủ tịch các trường đại học đã ký một tuyên bố chung, cáo buộc chính quyền Trump can thiệp vào giáo dục đại học.
Các trường cũng lo ngại rằng việc cải cách hệ thống cấp phép sẽ làm suy yếu tính tự chủ học thuật, khi các cơ quan cấp phép mới có thể được chính quyền phê duyệt dựa trên tiêu chí ý thức hệ.
Sinh viên quốc tế là những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ lệnh cấm này. Tại Harvard, hàng nghìn sinh viên từ nhiều quốc gia đang phải tìm cách chuyển trường hoặc đối mặt với nguy cơ mất tình trạng pháp lý.
Việc chấm dứt các chương trình xóa nợ sẽ ảnh hưởng đến hơn 43 triệu người Mỹ có khoản vay sinh viên, với tổng nợ lên tới 1.700 tỷ USD. Kế hoạch này có thể làm tăng gánh nặng trả nợ lên 1,3 đến 2 lần mỗi tháng cho người vay.
Các chính sách của ông Trump có thể làm giảm sức hấp dẫn của giáo dục đại học Mỹ với sinh viên quốc tế. Trong bối cảnh tỷ lệ từ chối visa sinh viên đã tăng từ 15% lên 41% trong một thập kỷ qua, các động thái như lệnh cấm đối với Harvard có thể khiến sinh viên chuyển hướng sang các quốc gia khác như Canada, Anh hoặc Australia.
Điều này không chỉ làm giảm nguồn thu mà còn ảnh hưởng đến năng lực đổi mới và nghiên cứu của giáo dục đại học Mỹ, khi sinh viên quốc tế đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực như khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.
Giới chuyên gia nhận định rằng chiến dịch của ông Trump có thể làm thay đổi sâu sắc bức tranh giáo dục đại học tại Mỹ. Nếu các chính sách như giải thể Bộ Giáo dục và cải cách hệ thống cấp phép được thực hiện, các đại học sẽ phải tự tìm nguồn tài trợ, dẫn đến tăng học phí và giảm khả năng tiếp cận giáo dục cho sinh viên.
Tuy nhiên, các thách thức pháp lý và sự phản đối từ các trường đại học, cùng với tình trạng thiếu đồng thuận trong quốc hội, có thể làm chậm hoặc ngăn chặn một số kế hoạch trong chiến dịch cải cách giáo dục của ông Trump. Dù vậy, những gì ông Trump đang làm vẫn đặt ra thách thức lớn đối với các giá trị cốt lõi của tự do học thuật, làm dấy lên câu hỏi về vai trò của chính phủ trong việc định hình giáo dục đại học tại Mỹ.
