Cuộc chiến giữa chính quyền và các trường đại học Mỹ đang trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết, đặc biệt sau sự kiện một nhà hoạt động bảo thủ bị tấn công tại UC Berkeley. Sự việc này đã khiến ông Trump quyết định khởi động một chiến dịch mạnh mẽ nhằm chống lại những trường đại học mà ông cho là đã dung túng cho các hành vi phân biệt đối xử.
Harmeet Dhillon, người đứng đầu bộ phận dân quyền của Bộ Tư pháp, là một trong những người đầu tiên khởi động cuộc chiến này. Mỗi ngày, cô dành thời gian để tìm kiếm các khiếu nại liên quan đến phân biệt đối xử tại các trường đại học, và nhiều trong số đó đều liên quan đến các hành vi không công bằng đối với sinh viên Do Thái.
Chính quyền của ông Trump đã chỉ trích các trường đại học danh tiếng như Harvard vì không bảo vệ sinh viên Do Thái trong bối cảnh các cuộc biểu tình phản đối Israel diễn ra mạnh mẽ. Họ đã đề xuất cắt giảm hàng tỷ USD tài trợ liên bang cho những trường không thực hiện đúng trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ quyền lợi của sinh viên.
Ý tưởng cắt giảm tài trợ cho các trường đại học không phải là mới. Nó đã xuất hiện từ nhiều năm trước khi các nhà bảo thủ bắt đầu chỉ trích những gì họ coi là sự suy thoái trong nền giáo dục đại học. Một số quan chức trong chính quyền hiện tại đã từng tham gia vào các nỗ lực này và đang tiếp tục thúc đẩy chúng.
Dhillon, khi còn là sinh viên, đã từng kiện trường đại học của mình về quyền tự do ngôn luận. Cô đã thành công trong vụ kiện và điều này đã mở ra nhiều cơ hội cho sự nghiệp của mình. Năm 2018, cô cũng là luật sư trong một vụ kiện khác nhằm cải cách chính sách về diễn giả tại UC Berkeley.
Ông Trump đã bắt đầu chú ý đến các vấn đề này từ khi còn trong nhiệm kỳ đầu tiên. Các cố vấn của ông đã thảo luận về việc tăng cường kiểm soát đối với các trường đại học, cho rằng những thay đổi nhỏ sẽ không đủ để tạo ra sự chuyển biến lớn trong nền giáo dục.
Vụ tấn công vào Hayden William đã thu hút sự chú ý của ông Trump. Sau khi xem video về vụ việc, ông đã quyết định phải có hành động cụ thể để bảo vệ sinh viên bảo thủ và đã đề xuất cắt tài trợ cho những trường không đảm bảo quyền tự do ngôn luận.
Khoảng hai tuần sau vụ tấn công, ông Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu các trường đại học phải đảm bảo quyền tự do ngôn luận nếu muốn tiếp tục nhận tài trợ từ chính phủ. Tuy nhiên, sắc lệnh này đã gặp phải sự phản đối từ cả những người trong đảng Cộng hòa.
Trong suốt nhiệm kỳ của tổng thống Joe Biden, một số cựu quan chức trong chính quyền Trump đã âm thầm chuẩn bị cho một chiến dịch lớn nhằm cải cách nền giáo dục đại học. Họ tin rằng khi ông Trump trở lại nắm quyền, họ có thể sử dụng quyền lực hành pháp để thực hiện các biện pháp trừng phạt đối với các trường đại học.
Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas vào tháng 10/2023 đã kích thích làn sóng biểu tình phản chiến tại các trường đại học Mỹ, tạo cơ hội cho phe bảo thủ gia tăng sức ép lên các trường này. Các thành viên Hạ viện đã chất vấn các hiệu trưởng về tình trạng bài Do Thái, và nhiều hiệu trưởng đã phải từ chức sau những chỉ trích mạnh mẽ.
Các nhóm nghiên cứu bảo thủ đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội này để thúc đẩy các sáng kiến chống lại chủ nghĩa bài Do Thái trong các trường đại học. Họ đã tổ chức các sự kiện và kêu gọi cắt giảm tài trợ cho những trường không bảo vệ sinh viên Do Thái.
Ông Trump đã đề xuất chuyển hướng tài trợ liên bang từ các trường đại học danh tiếng sang các trường dạy nghề, đồng thời yêu cầu các quan chức đưa ra các đề xuất cụ thể. Ông đã chỉ trích Harvard, cho rằng trường này không cần thêm tiền từ chính phủ.
Cuộc chiến này không chỉ là một cuộc chiến về tài chính mà còn là một cuộc chiến về tư tưởng, khi các quan chức chính quyền đang theo dõi chặt chẽ từng phát biểu và hành động của lãnh đạo các trường đại học. Họ đã cảnh báo rằng những bình luận không phù hợp có thể đe dọa nguồn tài trợ liên bang của các trường.
Dhillon cho biết cả Harvard và Columbia đều nằm trong tầm ngắm vì những hành vi sai trái của họ. Tuy nhiên, cách phản ứng của hai trường này lại hoàn toàn khác nhau, với Harvard chọn cách đối đầu còn Columbia thì tỏ ra thụ động.
