Trong thời đại công nghệ số, việc học sinh sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giải bài tập đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại. Nhiều giáo viên đã phát hiện ra rằng học sinh không chỉ sao chép lời giải từ các công cụ AI mà còn áp dụng những kiến thức vượt cấp, điều này khiến họ cảm thấy bất an về chất lượng giáo dục.
Thực trạng lạm dụng AI trong học tập
Thầy Chung, một giáo viên Toán tại Hà Nội, đã nhiều lần chứng kiến học sinh của mình chép nguyên văn lời giải từ các ứng dụng như ChatGPT mà không hề kiểm tra tính chính xác hay phù hợp với kiến thức đã học. “Học sinh không chỉ sao chép mà còn không quan tâm đến cách giải mà giáo viên đã hướng dẫn”, thầy cho biết. Điều này không chỉ thể hiện sự lạm dụng công nghệ mà còn cho thấy sự thiếu hụt trong việc phát triển tư duy độc lập của học sinh.
Những dấu hiệu nhận biết
Thầy Chung cho biết, dấu hiệu dễ nhận thấy nhất là học sinh sử dụng phương pháp giải không phù hợp với chương trình học, chủ yếu là những kiến thức vượt cấp. Dù đã nhắc nhở và cảnh báo phụ huynh, tình trạng này vẫn không có dấu hiệu giảm sút, thậm chí còn gia tăng.
Lo ngại từ các giáo viên khác
Cô Lưu Thị Thu Hà, giáo viên Ngữ văn, cũng bày tỏ sự lo ngại khi thấy nhiều bài làm của học sinh có nội dung lạc đề hoặc diễn đạt không tự nhiên. Cô nhận định rằng học sinh đã hỏi AI và chép lại mà không có sự điều chỉnh nào để phù hợp với yêu cầu của đề bài. “Đây là một biểu hiện rõ ràng của việc lạm dụng AI”, cô nói.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này
PGS.TS Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng trường Đại học Giáo dục, cho rằng có ba nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Đầu tiên là áp lực học tập lớn từ gia đình và xã hội, khiến học sinh cảm thấy cần phải tìm kiếm những giải pháp nhanh chóng. Thứ hai, nhiều học sinh chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng để tự học, dẫn đến việc họ tin tưởng vào AI như một công cụ đáng tin cậy. Cuối cùng, Việt Nam vẫn chưa có quy định rõ ràng về việc sử dụng AI trong giáo dục, điều này khiến giáo viên và phụ huynh gặp khó khăn trong việc hướng dẫn học sinh.
Giải pháp cho vấn đề lạm dụng AI
Các chuyên gia giáo dục đều đồng ý rằng việc cấm học sinh sử dụng AI là không thực tế. Thay vào đó, cần có những hướng dẫn cụ thể để học sinh biết cách sử dụng AI một cách hiệu quả. Ông Dũng, một cố vấn công ty phần mềm, gợi ý rằng giáo viên nên dạy học sinh cách đặt câu hỏi cho AI và kiểm tra thông tin để phát triển tư duy phản biện.
Định hướng tương lai cho học sinh
Để giải quyết vấn đề này, các trường học cần xây dựng quy chế sử dụng AI và tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cho học sinh và phụ huynh về lợi ích và rủi ro của việc sử dụng AI trong học tập. Cô Thu Hà đã áp dụng phương pháp kiểm tra trên lớp mà không có sự hỗ trợ của công nghệ để khuyến khích học sinh tự lực hơn.
Thầy Chung cũng đang phát triển bộ câu hỏi gợi mở cho học sinh khi sử dụng AI, nhằm giúp các em hiểu rõ hơn về cách thức giải quyết vấn đề. “Nếu biết cách sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, học sinh sẽ tiết kiệm thời gian và nâng cao khả năng tư duy”, thầy nhấn mạnh.
Thanh Hằng
