Cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga đã chứng kiến nhiều diễn biến phức tạp, đặc biệt là trong các chiến dịch tấn công nhằm vào các căn cứ quân sự của Nga. Mặc dù Ukraine đã gây thiệt hại đáng kể cho lực lượng không quân của Nga, nhưng điều này không dễ dàng làm suy yếu sức mạnh tên lửa tầm xa của Moskva, theo nhận định của các chuyên gia.
Vào ngày 2/6, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã công bố thông tin về chiến dịch mang tên “Mạng nhện”, trong đó cho biết đã tấn công thành công 41 máy bay tại 5 căn cứ quân sự của Nga. Trong số đó có các loại máy bay như A-50, Tu-95MS, Tu-22M3 và Tu-160, với 13 chiếc bị phá hủy và nhiều chiếc khác bị hư hại.
Các chuyên gia quân sự nhận định rằng chiến dịch này không chỉ nâng cao tinh thần của quân đội Ukraine mà còn thúc đẩy sự hỗ trợ từ các đồng minh. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo rằng thiệt hại này có thể không đủ lớn để làm suy yếu sức mạnh hỏa lực của Nga, cũng như không thể ngăn cản không quân Nga tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công vào Ukraine.
Khói lửa bốc lên tại thủ đô Kiev, Ukraine, trong cuộc tập kích của Nga đêm 24/5.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho biết, các máy bay Tu-95MS là nền tảng chính để phóng tên lửa hành trình Kh-101 và Kh-555 vào các mục tiêu sâu trong lãnh thổ Ukraine. Trong khi đó, Tu-22M3 được trang bị tên lửa diệt hạm siêu thanh Kh-22, có khả năng tấn công các mục tiêu được bảo vệ bởi hệ thống phòng không.
Dựa trên các dữ liệu hiện có, ít nhất 5 chiếc Tu-95MS, 4 chiếc Tu-22M3 và một chiếc An-12 đã bị phá hủy, cùng với 3 chiếc Tu-95MS bị hư hại. Tuy nhiên, ISW cũng lưu ý rằng chưa có bằng chứng cho thấy đường băng và cơ sở hạ tầng tại các căn cứ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, và các video cũng như hình ảnh vệ tinh chưa đủ để xác minh mức độ thiệt hại của các máy bay.
Các nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Nga cho biết cuộc tấn công này sẽ không làm suy giảm đáng kể khả năng răn đe hạt nhân của Nga hay quy mô các cuộc tấn công tiếp theo. Chuyên gia chính trị Vladimir Pastukhov cho rằng, ngay cả khi Ukraine đã phá hủy 13 máy bay, số lượng máy bay còn lại vẫn đủ để thực hiện các mục tiêu trong cuộc chiến.
“Các nguồn tin từ Ukraine cho biết gần đây Nga đã chuyển sang sử dụng tiêm kích chiến thuật thay vì oanh tạc cơ chiến lược để phóng tên lửa hành trình vào lãnh thổ đối phương. Điều này giúp Nga giảm thiểu rủi ro và bảo vệ phi đội oanh tạc cơ chiến lược”, ISW nhận định.
Vị trí các căn cứ Nga bị drone FPV Ukraine tấn công hôm 1/6.
Rob Lee, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại Mỹ, cũng đồng tình với quan điểm rằng chiến dịch “Mạng nhện” đã đạt được những thành công hạn chế. Ông nhấn mạnh rằng đây không phải là lần đầu tiên Ukraine tấn công vào các căn cứ quân sự của Nga, mặc dù quy mô của cuộc tấn công này là chưa từng thấy.
Trong suốt ba năm xung đột, Ukraine đã nhiều lần sử dụng drone để tấn công các mục tiêu quan trọng của Nga, nhưng những nỗ lực này chưa đủ để tạo ra áp lực lên Tổng thống Nga Vladimir Putin. Lee cho rằng, mặc dù Nga đang phải trả giá đắt cho cuộc xung đột, nhưng điều này không làm thay đổi quyết tâm của họ trong việc tiếp tục tham chiến.
“Kết quả lớn nhất từ chiến dịch của Ukraine là buộc Nga phải điều chỉnh lại nguồn lực phòng không để bảo vệ các căn cứ xa chiến trường, đồng thời làm giảm cường độ các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình của Nga”, Lee nhận định.
Lee cũng cho rằng Ukraine đã làm suy yếu một phần năng lực răn đe hạt nhân của Nga khi tấn công vào các oanh tạc cơ chiến lược, nhưng đây chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể sức mạnh quân sự của Nga.
Drone FPV Ukraine cất trong thùng gỗ trước cuộc tấn công.
Chuyên gia quân sự Volodymyr Fesenko cảnh báo rằng Nga có thể sử dụng tên lửa đạn đạo mang đầu đạn siêu vượt âm Oreshnik để trả đũa, nhằm gửi đi thông điệp răn đe tương xứng với hành động của Ukraine. Tên lửa Oreshnik đã được Nga sử dụng lần đầu tiên trong cuộc tấn công vào thành phố Dnipro vào tháng 11 năm 2024.
Tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky đã nhấn mạnh rằng rất ít hệ thống phòng không trên thế giới có khả năng đánh chặn tên lửa Oreshnik, và Ukraine hiện chưa có vũ khí nào đủ sức để đối phó với loại tên lửa này.
“Chúng tôi lo ngại rằng Nga sẽ mở rộng quy mô trả đũa, không chỉ bằng drone và tên lửa hành trình, mà còn bằng các loại vũ khí tốc độ cao như Oreshnik”, Fesenko cho biết.
Thanh Danh (Theo ISW, Al Jazeera, Economist)
