Lê Thị Lựu, một trong những nữ họa sĩ nổi bật nhất trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam, đã để lại dấu ấn sâu đậm với những tác phẩm tranh lụa tinh tế, đặc biệt là về hình ảnh phụ nữ và trẻ em. Những bức tranh của bà không chỉ đơn thuần là nghệ thuật mà còn là những tác phẩm mang đậm giá trị văn hóa và tình cảm gia đình.
Vào ngày 30/3, tác phẩm Vô đề của Lê Thị Lựu, được sáng tác vào năm 1961, đã được bán với giá 2,92 triệu HKD (tương đương khoảng 9 tỷ đồng) tại phiên đấu giá của Sotheby’s. Bức tranh thể hiện một khoảnh khắc ấm áp giữa người mẹ và đứa trẻ, một chủ đề quen thuộc trong các tác phẩm của bà. Nhà sưu tầm Ngô Kim Khôi đã nhận xét rằng, với việc sử dụng gam màu trầm và bố cục hài hòa, tác phẩm đã tạo ra một không gian trữ tình, gợi nhớ đến những giá trị vĩnh cửu của tình yêu thương và quê hương.
Bức tranh Vô đề có kích thước 45×38 cm. Ảnh: Sotheby’s
Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thị Lựu đã khắc họa hình ảnh phụ nữ và trẻ em với những nét vẽ đầy cảm xúc. Bà nổi bật với khả năng kết hợp màu sắc và ánh sáng, tạo ra những tác phẩm mang lại cảm giác thanh bình và sang trọng. Nhà phê bình mỹ thuật Thụy Khuê, cháu dâu của bà, đã nhận định rằng các nhân vật nữ trong tranh của bà được thể hiện theo tiêu chuẩn sắc đẹp truyền thống, như trong bức Sơn nữ với hình ảnh người phụ nữ có khuôn mặt tròn đầy và tươi tắn.
Bên cạnh việc tôn vinh vẻ đẹp của phụ nữ, Lê Thị Lựu còn thể hiện tình mẫu tử qua những khoảnh khắc gần gũi giữa mẹ và con. Những tác phẩm như Mẹ địu con không chỉ đơn thuần là hình ảnh mà còn là những câu chuyện về tình yêu thương và sự chăm sóc. Bà đã khéo léo thể hiện sự hồn nhiên của trẻ em qua những bức chân dung, mang đến cho người xem một cái nhìn trong sáng về tuổi thơ.
Bức tranh Mẹ địu con được Lê Thị Lựu thực hiện khoảng năm 1960-1970, kích thước 41,2×33 cm. Ảnh: Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM
Vào năm 1940, Lê Thị Lựu cùng chồng, kỹ sư Ngô Thế Tân, đã chuyển đến Paris, Pháp. Trong suốt thời gian này, bà đã ít sáng tác do bận rộn với việc chăm sóc con cái. Sau 15 năm, bà mới trở lại với nghệ thuật và chọn tranh lụa làm chất liệu chính cho các tác phẩm của mình. Trước đó, bà đã thử sức với tranh sơn dầu, nhưng khi chuyển sang lụa, bà đã mang đến một phong cách mới mẻ và độc đáo.
Bà đã áp dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để tạo ra những bức tranh lụa mang đậm dấu ấn cá nhân. Thay vì tô màu phẳng, bà đã khéo léo chồng lớp màu lên nhau, tạo chiều sâu cho tác phẩm. Nhà phê bình Thụy Khuê đã nhận xét rằng, Lê Thị Lựu đã kết hợp tinh tế giữa phong cách Á Đông và ảnh hưởng Tây phương, tạo nên những tác phẩm độc đáo và đầy sức sống.
Lê Thị Lựu sinh năm 1911 tại Bắc Ninh và là một trong những sinh viên xuất sắc của trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Ngay từ khi còn học, bà đã thể hiện tài năng nổi bật và tốt nghiệp với danh hiệu thủ khoa vào năm 1932. Sau khi tốt nghiệp, bà đã tham gia giảng dạy tại nhiều trường học và nhanh chóng trở thành một trong những họa sĩ nổi tiếng nhất thời bấy giờ.
Tranh của Lê Thị Lựu đã được giới thiệu tại nhiều triển lãm ở Paris và bà cũng đã giảng dạy tại các trường học danh tiếng ở Pháp. Sau khi về hưu vào năm 1971, bà sống tại miền Nam nước Pháp cho đến khi qua đời vào năm 1988.
Họa sĩ Lê Thị Lựu bên giá vẽ. Ảnh: Tư liệu
Sau khi bà qua đời, các tác phẩm của Lê Thị Lựu đã thường xuyên xuất hiện tại các phiên đấu giá lớn, thu hút sự chú ý của nhiều nhà sưu tầm. Những bức tranh của bà không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của thời đại. Năm 2018, bức Trẻ em nghịch hoa đã được bán với giá 207.821 USD tại Sotheby’s Hong Kong, cho thấy sức hút mạnh mẽ của các tác phẩm của bà.
Tháng 11/2018, gần 30 tác phẩm của Lê Thị Lựu đã được trưng bày tại TP HCM, đánh dấu sự trở lại của bà sau 30 năm mất. Bộ sưu tập này không chỉ là một dịp để tôn vinh tài năng của bà mà còn là cơ hội để công chúng hiểu rõ hơn về những giá trị nghệ thuật mà bà đã để lại.
Phương Linh
