Trong suốt hơn 750 năm qua, các quy tắc nghiêm ngặt đã được thiết lập để bảo vệ tính bí mật của mật nghị Hồng y, và các bữa ăn trong sự kiện này cũng không phải là ngoại lệ. Những quy định này không chỉ đảm bảo an toàn cho thông tin mà còn tạo ra một không gian riêng tư cho các Hồng y trong quá trình bầu chọn.
Vào ngày 7 tháng 5, các Hồng y từ khắp nơi trên thế giới sẽ tụ họp tại Nhà nguyện Sistine của Vatican để bầu ra người kế nhiệm cho Giáo hoàng Francis. Mật nghị Hồng y là một sự kiện mang tính chất bí mật cao, nơi mà các Hồng y sẽ bị cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài trong một khoảng thời gian không xác định. Mọi hoạt động như bỏ phiếu, ăn uống và nghỉ ngơi đều được giám sát chặt chẽ để đảm bảo không có thông tin nào bị rò rỉ ra ngoài.
Trong lịch sử, các bữa ăn đã từng là nguồn gốc của nhiều nguy cơ rò rỉ thông tin. Ví dụ, một chiếc bánh ravioli có thể chứa thông điệp từ nhân viên nhà bếp, hoặc một Hồng y có thể lén lút truyền đạt thông tin bỏ phiếu ra ngoài bằng chiếc khăn ăn. Cảnh ăn uống tập thể cũng tạo điều kiện cho những cuộc đàm phán bí mật diễn ra.
Quy tắc đầu tiên nhằm bảo vệ tính bí mật của mật nghị được thiết lập vào năm 1274, khi Giáo hoàng Gregory X (triều đại 1271-1276) ban hành những quy định mà đến nay vẫn ảnh hưởng đến cách thức bầu chọn Giáo hoàng. Những quy định này đã tạo ra một khuôn khổ cho các mật nghị sau này.
Hồng y Pietro Parolin đã tuyên thệ bên trong Nhà nguyện Sistine tại Vatican khi bắt đầu mật nghị bầu người kế nhiệm cố Giáo hoàng Francis vào ngày 7 tháng 5. Đây là một khoảnh khắc quan trọng trong lịch sử của Giáo hội.
Cuộc bầu chọn của Giáo hoàng Gregory X là một trong những cuộc bầu chọn kéo dài nhất trong lịch sử, kéo dài gần ba năm từ 1268 đến 1271. Theo các nhà sử học, cư dân tại thành phố Viterbo, nơi diễn ra mật nghị, thậm chí đã đe dọa cắt nguồn cung thực phẩm cho các Hồng y để buộc họ phải nhanh chóng đạt được đồng thuận.
Theo quy định mới của Giáo hoàng Gregory X, các mật nghị sau này phải được cách ly hoàn toàn với thế giới bên ngoài, và các Hồng y sẽ chỉ được nhận bữa ăn theo khẩu phần. Nếu sau ba ngày không đạt được đồng thuận, họ chỉ được nhận một bữa ăn mỗi ngày, và sau tám ngày, khẩu phần chỉ còn lại bánh mì và nước.
Vào giữa thế kỷ 14, Giáo hoàng Clement VI (triều đại 1342–1352) đã nới lỏng những quy tắc này, cho phép các bữa ăn có ba món, bao gồm súp, một món chính như cá, thịt hoặc trứng, và một món tráng miệng như pho mát hoặc trái cây.
Quy trình bầu chọn Giáo hoàng mới là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Giáo hội.
Bản ghi chép chi tiết nhất về văn hóa ẩm thực trong các mật nghị đến từ Bartolomeo Scappi, một đầu bếp nổi tiếng thời Phục hưng. Từ thời điểm này, các cuộc mật nghị được tổ chức tại Nhà nguyện Sistine giống như hiện nay.
Cuốn sách năm 1570 của Scappi, mang tên Opera Dell’Arte del Cucinare (Nghệ thuật nấu ăn), đã đưa ông lên đỉnh cao danh vọng. Trong cuốn sách này, ông tiết lộ những bí mật về việc cung cấp thực phẩm cho mật nghị đã bầu ra Giáo hoàng Julius III (triều đại 1550-1555).
Theo Scappi, bữa ăn hàng ngày của các Hồng y được chuẩn bị trong một bếp ăn chung. Ông cho biết bếp là nơi dễ xảy ra rò rỉ thông điệp bí mật, vì vậy lính canh được bố trí tại đây để ngăn chặn điều này.
Thực phẩm được chuyển đến cho các Hồng y hai lần mỗi ngày thông qua một nghi thức đặc biệt. Các quản gia, theo thứ tự được rút thăm ngẫu nhiên, sẽ mang thức ăn đến một thiết bị gọi là ruota. Ruota là một chiếc bánh xe quay được đặt trong tường, cho phép đưa đồ ăn qua tường mà không ai nhìn thấy người ở phía bên kia, từ đó duy trì sự cô lập tuyệt đối cho các Hồng y bên trong.
Trước khi được đưa vào qua ruota, đồ ăn và thức uống đều phải được kiểm tra kỹ lưỡng bởi người thử, nhằm đảm bảo không có thư từ hay thông điệp ẩn giấu. Các lính canh từ Italy và Thụy Sĩ sẽ giám sát chặt chẽ mọi bước trong quá trình này.
Món ăn cũng được quy định rõ ràng để không cho phép bất cứ thứ gì có khả năng che giấu một thông điệp bí mật: Không có bánh nướng bọc kín, không có gà nguyên con, rượu và nước phải được đựng trong ly thủy tinh trong suốt, không phải trong bình đục. Khăn ăn bằng vải cũng được kiểm tra cẩn thận. Những quy định này không chỉ nhằm bảo mật mà còn để giảm thiểu nguy cơ đầu độc.
Bức tranh từ năm 1605 mô tả đoàn tùy tùng, bao gồm quản lý, lính canh và người thử món ăn phục vụ bữa ăn cho các Hồng y trong mật nghị bầu Giáo hoàng.
Trong các thế kỷ trước, nơi dùng bữa của Hồng y đoàn thường là các buồng tạm dựng trong Cung điện Tông Tòa hoặc gần Nhà nguyện Sistine. Kể từ năm 2005, các Hồng y đã chuyển sang dùng bữa chung tại nhà ăn tập thể trong Nhà Thánh Marta, một tòa nhà được xây dựng để làm nhà khách cho các giáo sĩ có công vụ với Tòa Thánh.
Việc di chuyển từ Nhà Thánh Marta đến Nhà nguyện Sistine để bỏ phiếu được tổ chức theo đoàn, với sự kiểm soát an ninh nghiêm ngặt từ lính canh.
Để phục vụ cho mật nghị, các nữ tu tại Nhà Thánh Marta chuẩn bị những món ăn đơn giản đặc trưng của vùng Lazio như súp, mì spaghetti, arrosticini (thịt cừu xiên) và rau luộc. Mặc dù có vẻ khác biệt so với các mật nghị thời Phục hưng, nhưng quy trình vẫn được thực hiện với sự kiểm soát chặt chẽ nhằm ngăn chặn mọi thông tin bị rò rỉ ra ngoài.
Các khu vực chính khi tổ chức Mật nghị Hồng y được thiết kế để đảm bảo tính bí mật và an toàn cho các Hồng y trong suốt quá trình bầu chọn.
Vũ Hoàng (Theo BBC, AFP, Reuters)
