Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại khu vực Đông Âu, Mỹ đã quyết định chuyển giao một số chiếc tiêm kích F-16 không còn khả năng hoạt động cho Ukraine. Hành động này nhằm hỗ trợ Ukraine trong việc bảo trì và nâng cấp phi đội máy bay chiến đấu mà châu Âu đã viện trợ.
Phát ngôn viên của Không quân Mỹ cho biết: “Chúng tôi đã thực hiện việc chuyển giao những chiếc F-16 đã loại biên, không còn khả năng bay, để Ukraine có thể rã xác và thu hồi các phụ tùng cần thiết cho việc bảo dưỡng các máy bay F-16 được viện trợ từ châu Âu.” Điều này cho thấy sự cam kết của Mỹ trong việc hỗ trợ Ukraine duy trì khả năng phòng thủ.
Các xác tiêm kích F-16 được chuyển giao không bao gồm những bộ phận quan trọng như động cơ hay radar, và không thể được sửa chữa để khôi phục khả năng bay. Điều này đồng nghĩa với việc Ukraine sẽ chỉ sử dụng chúng để lấy phụ tùng cho các máy bay còn hoạt động.
Xác của những chiếc F-16 đã được chuyển lên máy bay vận tải của Ukraine tại bang Arizona. Hình ảnh được ghi lại cho thấy ít nhất ba khung thân F-16 được bọc kín và đưa lên máy bay An-124. Những chiếc máy bay này không có cánh, đuôi, động cơ hay các bộ phận quan trọng khác, và hiện chưa rõ biến thể cụ thể của chúng.
Dữ liệu từ các trang theo dõi hàng không cho thấy chiếc An-124 đã rời Tucson, Arizona vào ngày 26/4 và hạ cánh tại Rzeszow, Ba Lan, nơi được coi là điểm tập kết thiết bị quân sự trước khi chuyển giao cho Ukraine.
Trong năm 2023, Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy và Bỉ đã cam kết viện trợ tổng cộng 85 chiếc F-16 cho Ukraine, với những chiếc đầu tiên dự kiến sẽ được bàn giao vào tháng 8/2024. Mặc dù Kiev chưa công bố số lượng máy bay đã nhận, nhưng theo thông tin từ truyền thông, con số này gần đạt 20 chiếc.
Tiêm kích F-16 được đánh giá là có khả năng vượt trội so với các loại máy bay chiến đấu thời Liên Xô mà không quân Ukraine đang sử dụng. Đặc biệt, F-16 có khả năng thực hiện nhiệm vụ đánh chặn tên lửa hành trình hiệu quả hơn cả các hệ thống phòng không mặt đất.
Ban đầu, phi đội F-16 của Ukraine chỉ được sử dụng cho nhiệm vụ phòng không, chủ yếu để đánh chặn tên lửa hành trình và UAV tự sát của đối phương. Tuy nhiên, vào tháng 2, F-16 đã lần đầu tiên tham gia vào các nhiệm vụ tấn công mặt đất, mặc dù địa điểm cụ thể vẫn chưa được công bố.
Ukraine đã mất chiếc F-16 đầu tiên trong một cuộc tấn công của Nga vào ngày 26/8/2024, chỉ chưa đầy một tháng sau khi nhận máy bay. Trung tá Oleksiy Mes, phi công điều khiển chiếc F-16, đã thiệt mạng trong sự cố này.
Chiếc F-16 thứ hai bị bắn rơi vào ngày 12/4, dẫn đến cái chết của phi công. Theo thông tin từ quân đội Ukraine, chiếc máy bay đã bị tấn công bởi ba tên lửa chưa xác định nguồn gốc. Có khả năng đây là tên lửa từ hệ thống phòng không S-400 hoặc đạn đối không R-37 phóng từ tiêm kích.
Quân đội Nga đã nhiều lần thực hiện các cuộc tấn công bằng UAV tự sát và tên lửa nhằm vào căn cứ của phi đội F-16 Ukraine. Bộ tư lệnh không quân Ukraine đã xác nhận rằng ít nhất một tên lửa Kinzhal đã đánh trúng vị trí này, nhưng không tiết lộ thiệt hại cụ thể.
Như Tâm (Theo RBC Ukraine, War Zone)
