Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc xây dựng một chính sách thuế hiệu quả. Đặc biệt, việc áp dụng đòn thuế đối với hơn 180 đối tác thương mại đã tạo ra không ít khó khăn cho các trợ lý tại Nhà Trắng.
Trước thời điểm công bố chính sách thuế, Tổng thống Trump đã yêu cầu các cố vấn của mình tìm ra giải pháp không chỉ nhằm tăng cường nguồn thu cho ngân sách quốc gia mà còn phải tạo ra một môi trường đầu tư ổn định và hấp dẫn cho các doanh nghiệp. Theo các nguồn tin, một mức thuế chung toàn diện sẽ là lựa chọn lý tưởng để đạt được những mục tiêu này.
Việc áp dụng mức thuế chung không chỉ giúp ngăn chặn tình trạng các công ty chuyển sản xuất ra nước ngoài để né thuế mà còn tạo ra sự công bằng trong cạnh tranh. Tuy nhiên, Tổng thống Trump cũng ủng hộ ý tưởng áp thuế đối ứng, tức là mức thuế sẽ được điều chỉnh dựa trên chính sách thuế của các quốc gia khác đối với hàng hóa Mỹ.
Trong bối cảnh này, các quan chức Nhà Trắng đã phải làm việc cật lực để tìm ra một giải pháp khả thi. Một quan chức cấp cao đã mô tả tình hình như một trận đấu giữa hai phương án thuế: thuế toàn diện và thuế đối ứng. Mỗi phương án đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn giữa chúng không hề đơn giản.
Trong một cuộc họp với các cố vấn thương mại, Tổng thống Trump đã yêu cầu đưa ra các mức thuế cụ thể cho từng nền kinh tế. Điều này nhằm tạo ra một biểu đồ thuế quan mà ông sẽ công bố trong một sự kiện quan trọng tại Vườn Hồng Nhà Trắng. Tuy nhiên, các con số này không nhất thiết phải tương ứng với mức thuế mà các quốc gia khác áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.
Để đáp ứng yêu cầu của Tổng thống, các trợ lý đã chuẩn bị cả hai phương án thuế. Trong một cuộc họp tại Phòng Bầu dục, ông Trump đã quyết định chọn phương án thuế đối ứng, mặc dù kế hoạch cũng bao gồm mức thuế chung 10% cho tất cả các quốc gia.
Nhà Trắng đã nhận được nhiều phản hồi từ các ngành công nghiệp và công đoàn, cảnh báo rằng việc áp dụng mức thuế tối đa có thể dẫn đến tình trạng giá cả leo thang. Ngay cả những người ủng hộ chính sách thuế của ông Trump cũng đã khuyên ông nên thận trọng.
Nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền đã bày tỏ sự bực bội trong các cuộc thảo luận về thuế, với một số người cố gắng thuyết phục Tổng thống từ bỏ biện pháp này. Một quan chức cho biết, hầu hết các quan chức Nhà Trắng đều cảm thấy mệt mỏi khi phải bàn về thuế quan.
Cuối cùng, quyết định về chính sách thuế đã được đưa ra ngay trước thời hạn công bố. Kết quả là một đòn thuế gây chấn động với hơn 180 đối tác thương mại của Mỹ, trong đó khoảng một nửa số nền kinh tế sẽ chịu mức thuế chung 10%, có hiệu lực từ ngày 5/4. Các đối tác thương mại lớn như Liên minh châu Âu và Trung Quốc sẽ phải chịu mức thuế cao hơn.
Chính quyền Trump cho biết việc duy trì mức thuế chung 10% là cần thiết để ngăn chặn các quốc gia né thuế. Điều này cũng giải thích tại sao danh sách áp thuế bao gồm cả những khu vực hẻo lánh không có người ở.
Nhà Trắng đã lắng nghe những cảnh báo về thuế trước đó và quyết định giữ mức thuế chung ở mức 10% thay vì 20% như đã từng thảo luận. Mức thuế mới cũng không cộng dồn vào các mức thuế hiện tại đối với hàng hóa nhập khẩu.
Dù vậy, thông báo về mức thuế mới đã gây bất ngờ cho nhiều doanh nghiệp. Nhiều giám đốc điều hành không được thông báo trước về sự kiện này và một số người tham dự cũng không biết gì về thông báo thuế trước khi đến Washington.
Ngay sau khi ông Trump công bố chính sách thuế, bầu không khí tại Washington trở nên căng thẳng. Tại một bữa tối do Hội đồng Ngoại thương Quốc gia tổ chức, nhiều người tham dự đã bày tỏ sự phản đối đối với các mức thuế mới. Một số nghị sĩ đã chỉ trích đây là biện pháp không hợp lý.
Các cố vấn Nhà Trắng đã nhanh chóng bảo vệ quyết định của Tổng thống, nhấn mạnh rằng chính sách thuế mới nhằm mục đích thu hẹp thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất trong nước. Ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh rằng nước Mỹ từng thịnh vượng khi áp dụng mức thuế cao.
Ông Trump cũng cho biết sẵn sàng đàm phán với các quốc gia khác về thuế đối ứng và có thể giảm thuế nếu nhận được những điều kiện tốt. Chính quyền Mỹ khẳng định rằng mức thuế cơ bản 10% sẽ không thay đổi, nhưng các mức thuế cao hơn có thể được điều chỉnh sau các cuộc đàm phán.
Nhà Trắng đã nhận được nhiều cuộc gọi bày tỏ lo ngại về chính sách thuế mới kể từ khi thông báo.
“Ông ấy sẽ đàm phán với tất cả các nước”, Steve Bannon, cựu chiến lược gia Nhà Trắng, cho biết.
