Thế hệ Gen Z tại Nhật Bản đang âm thầm tạo ra những thay đổi lớn trong văn hóa làm việc, hướng tới sự linh hoạt và phá vỡ những quy tắc truyền thống mà nhiều thế hệ trước đã duy trì. Họ không chỉ tìm kiếm công việc mà còn tìm kiếm một môi trường làm việc phù hợp với giá trị và mong muốn cá nhân của mình.
Seria Ganeko, một cô gái 24 tuổi đến từ Okinawa, đã bắt đầu hành trình tìm việc từ khi còn là sinh viên năm ba. Cô quyết định rời khỏi vùng an toàn của mình để khám phá những cơ hội mới. Ganeko đã xem xét gần 20 vị trí khác nhau, từ công ty nhân sự đến cửa hàng tiện lợi, với mong muốn tìm được nơi làm việc có triết lý quản lý phù hợp với bản thân.
Cô chia sẻ: “Tôi không muốn tự giới hạn mình, mà chỉ chọn những nơi có triết lý quản lý mà tôi cảm thấy đồng điệu”. Sau khi hoàn thành kỳ thực tập, Ganeko đã làm tài xế cho một công ty ở Tokyo, nơi có lớp học tiếng Anh miễn phí hàng tuần và chế độ nghỉ ngơi linh hoạt. Tuy nhiên, chỉ sau vài tuần, cô đã quyết định nghỉ việc vì không thể hòa hợp với phong cách quản lý cứng nhắc.
Ảnh minh họa: Japan Times
Việc nhảy việc đã trở thành một xu hướng phổ biến trong giới trẻ hiện nay. Họ là thế hệ đầu tiên dám phá vỡ quan niệm truyền thống về việc gắn bó lâu dài với một công ty, mà thay vào đó, họ ưu tiên hiệu quả công việc, khả năng thích ứng và cơ hội học hỏi. Nhiều người trẻ hiện nay đang tìm kiếm những kỹ năng đa dạng và trải nghiệm phong phú để tự định hình con đường sự nghiệp của mình.
Trong khi Nhật Bản không phân chia các thế hệ lao động như ở phương Tây, nhưng lực lượng lao động vẫn phản ánh những thay đổi kinh tế và xã hội qua các nhóm tuổi khác nhau. Giới trẻ Nhật Bản đang làm việc trong một thị trường đang thay đổi nhanh chóng, nơi công nghệ và kinh tế gig đang trở thành xu hướng, ưu tiên sự thỏa mãn cá nhân và linh hoạt hơn là sự trung thành với công ty.
Kaoru Fujii, giám đốc nhân sự của một công ty lớn, cho biết: “Tỷ lệ sinh giảm và dân số già hóa đã khiến người trẻ trở nên khan hiếm và được săn đón nhiều hơn”. Theo báo cáo của Bộ Lao động Nhật Bản, có tới 38% học sinh tốt nghiệp trung học và 35% sinh viên tốt nghiệp đại học đã rời bỏ công việc trong vòng ba năm. Đặc biệt, tỷ lệ nhảy việc ở những người dưới 26 tuổi đã tăng gấp đôi so với năm 2017, với chỉ 20% trong số họ muốn gắn bó với một công ty cho đến khi nghỉ hưu.
Thêm vào đó, vòng đời của một công ty đã giảm từ 60 năm xuống còn 20 năm, trong khi người lao động hiện nay dự kiến sẽ làm việc hơn 60 năm. Sự không khớp này đã khiến nhiều người trẻ tìm kiếm sự kết nối bền vững với xã hội thay vì chỉ một nhà tuyển dụng duy nhất.
Nhiều khảo sát từ chính phủ và các tổ chức tư nhân cho thấy rằng giới trẻ hiện nay rất coi trọng sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Họ không chấp nhận việc bị phân công công việc hoặc địa điểm làm việc một cách ngẫu nhiên mà không có thông báo trước.
Hiện tượng này được giới trẻ Nhật Bản gọi là haizoku gacha, tức là việc bị phân công công việc hoặc chuyển địa điểm làm việc một cách ngẫu nhiên, gây ra cảm giác bất an và thiếu minh bạch. Thuật ngữ này được lấy cảm hứng từ máy gachapon, nơi người chơi không biết trước món đồ mình sẽ nhận được.
Để đáp ứng nhu cầu này, nhiều công ty đã bắt đầu áp dụng phương pháp tuyển dụng dựa trên công việc, phân rõ vai trò và trách nhiệm ngay từ đầu, thay vì mô hình truyền thống. “Dù chưa phổ biến, một số nhà tuyển dụng đã nhận ra rằng sự rõ ràng là cần thiết để thu hút người trẻ”, giáo sư Yuki Honda từ Đại học Tokyo cho biết.
Thế hệ Gen Z cũng không ngần ngại từ chối những môi trường làm việc độc hại và tìm kiếm những nơi làm việc cởi mở hơn. Một khảo sát từ một tập đoàn bất động sản cho thấy gần 30% chuyên gia trẻ ở Tokyo sẵn sàng sử dụng dịch vụ ủy quyền nghỉ việc để thoát khỏi công việc không phù hợp.
Ông Toshiyuki Niino, giám đốc dịch vụ nghỉ việc, cho biết 70% khách hàng của ông là những người trẻ tuổi, chủ yếu làm việc trong các ngành có điều kiện khó khăn như dịch vụ ăn uống và công nghệ thông tin. Giới trẻ hiện nay không chỉ quan tâm đến thu nhập mà còn chú trọng đến môi trường giao tiếp thoải mái, cơ hội học hỏi và sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, cho thấy tư duy làm việc đã có sự thay đổi rõ rệt.
Ngọc Ngân (Theo Japan Times)
